امروزه یکی از عوامل مرگ آفرین در زندگی ابتلا به بیماری سرطان است، شایع ترین نوع از سرطانهای مربوط به زنان، سرطان سینه و یا پستان می باشد. معاینه مداوم سینه ها توسط خود شخص مهمترین راه برای جلوگیری از ایجاد توده پیشرفت آن در سینه های بانوان می باشد، در این مقاله با گروه سلامت اوما همراه باشید.

معاینه پستان توسط خود فرد اهمیت زیادی دارد. اگر بیمار به درستی خود را معاینه نماید می تواند توده هایی به کوچکی ۱ سانتی متر را تشخیص دهد.

هر زنی باید پس از سن ۲۰ سالگی سینه های خود را معاینه کند و در صورت مشکوک بودن هر گونه بیماری به پزشک و یا ماما مراجعه نماید. معاینه سینه ها بهتر است بعد از اتمام خونریزی قاعدگی، حدودا روز هفتم ( بدلیل کاهش ندولاریته) انجام شود. زیرا بافت سینه نرم شده و بهتر قابل لمس خواهد بود. خانم های باردار و یائسه که قاعدگی ندارند هر ماه در یک تاریخ معین و خانم های شیرده پس از شیر دادن می توانند سینه های خود را معاینه کنند.

مراحل معاینه سینه ها:

۱-نگاه کردن: در مقابل آینه بایستید. دستها را در دو طرف به حالت آویزان قرار دهید و در این حالت مواردی مانند عدم تقارن سینه ها، تغییر در شکل ظاهری و رنگ نوک پستان، وجود زخم، پوسته پوسته شدن، برآمدگی و فرورفتگی مورد بررسی قرار دهید. هیچ زنی دو پستان کاملا مشابه و هم اندازه ندارد. بالا بردن دستها به بالای سر باعث میشود هر گونه فرورفتگی پوست یا کشیده شدن نوک پستان به خوبی مشخص شود. دستها را پشت سر بهم قفل کنید و یه ظاهر پستان ها دقت کنید. دست ها را بر روی کمر فشار دهید و شانه ها را به عقب بکشید. نهایتا خم شوید و دستها را به صورت آویزان در کنار بدن قرار داده و یه ظاهر پستان ها دقت کنید.

از آنجا که هر کدام از علائم خطر مهم بیماری های سینه ممکن است فقط در یکی از این وضعیت ها مشخص شود لذا انجام هر کدام از این مراحل با اهمیت است.

۲-لمس سینه: ایتدا بصورت خوابیده به پشت قرار بگیرید. برای معاینه هر سینه دست همان طرف را زیر سر و یک بالش کوچک در زیر شانه همان طرف بگذارید. لمس را با نوک بند آخر انگشتان انجام دهید. تمام سینه را تا ناحیه زیر بغل معاینه کنید.

 نوک هر دو سینه را فشار دهید تا هر گونه ترشح مشخص شود.

بهتر است معاینه پستان ها هنگام حمام کردن انجام شود.چرا که به دلیل لغزنده بودن بدن لمس سینه ها بهتر و راحت تر انجام میشود.

معاینه فیزیکی:

معاینه فیزیکی توسط پزشک یا ماما انجام می شود.

تومورهای سینه، بخصوص انواع سرطانی معمولا بدون علامت هستند و فقط از طریق معاینه فیزیکی یا غربالگری با ماموگرافی کشف می شوند. بطور تیپیک برست در طول سیکل قاعدگی دچار تغییرات مختصری می شود، طی مرحله قبل از خونریزی قاعدگی، اکثر زنان دچار افزایش بی اهمیت ندولاریته و پرخونی خفیف سینه می شوند. در موارد نادر این ویژگی ها ضایعه زیرین را پنهان می کنند و معاینه فیزیکی را دشوار می سازند.

مشاهده: مشاهده در ابتدا در حالی که بیمار راحت نشسته و دستهایش در کنار وی آویزان است انجام می گیرید. سینه ها از نظر تقارن، شکل، ظاهر پوست، وجود ادم یا اریتم مقایسه می شوند. فرورفتگی پوست یا فرورفتگی نوک پستان، با بالا بردن بازوها به بالای سر و سپس فشار دادن دستها بر روی مفاصل هیپ مشخص می گردد. تومورهای قابل لمس و حتی غیرقابل لمس که سبب تغییر شکل رباط می شود، ممکن است با این مانورها موجب فرورفتگی پوست شوند.

لمس: نکاتی که در لمس سینه مورد توجه قرار می گیرد عبارتند از: دما، قوام و ضخامت پوست ، حساسیت کانونی و عمومی، ندولاریته، تراکم، عدم تقارن، توده های بارز و ترشح از نوک سینه.

بیمار ابتدا در وضعیت نشسته قرار می گیرد. سپس هر یک از سینه ها را در حلقه های متحدالمرکز که از نوک سینه شروع می شوند و به اطراف می روند به صورت عمقی و با دقت لمس کنید. بررسی نواحی زیر بغل و بالای ترقوه ضروری است. این کار باعث شناسایی غدد لنفاوی می شوند که در اثر سرطان  سینه بزرگ شده اند.

سینه های آویزان و شل:

برای معاینه سینه های آویزان و شل ، می توان یک دست را بین برست و دیواره قفسه سینه قرار دارد و با دست دیگر معاینه کرد. نواحی زیر بغل و فوق ترقوه باید برای کشف گره های لنفاوی بزرگ لمس شوند.تمام تاحیه زیر بغل، ربع فوقانی خارجی سینه و استطاله زیر بغلی نیز برای تشخیص توده های احتمالی لمس شوند. سپس در حالی که بیمار به پشت دراز کشیده و یک بازوی خود را در بالای سرش قرار داده است، سینه همان طرف دوباره با روش صحیح از استخوان ترقوه تا لبه دنده ای لمس می شود.

معاینه سینه های بزرگ:

 اگر سینه بزرگ باشد،باید یک بالش یا حوله در زیر کتف قرار داده شود تا سمتی که معاینه میشود بالا برده شده و لمس آن راحتر میشود.

در اینجا در یک فیلم آموزشی نحوه معاینه سینه بصورت ساده آموزش داده شده است

معاینه سینه و پستان آموزش تصویری

آگاهی از وضعیت پستان و خودآزمایی آن
در ۲۰ سالگی باید به زنان درباره آگاهی از وضعیت پستان هایشان و فواید خودآزمایی آن ها آموزش داده شود. زنان باید بدانند که پستان هایشان در حالت عادی چه وضعیتی دارند تا بتوانند هرچه سریعتر، تغییرات آن را تشخیص دهند. در عین حال زنان باید بدانند که هر تغییر، به معنی وجود سرطان نیست.

زنان می توانند با بررسی گاه به گاه پستان هایشان از وضعیت آن ها آگاه باشند و متوجه تغییرات آن بشوند اما روش پیشنهادی پزشکان پیگیری یک تکنیک قدم به قدم (خودآزمایی پستان یا BSE) بر اساس یک زمان بندی منظم برای بررسی دائمی تمامی بافت پستان است.

اگر شما هم احساس می کنید که خودآزمایی منظم پستان می تواند به شما در زندگی ای سالم تر کمک کند طبق یک برنامه منظم (مثلا هر فصل یکبار) آن را به کار ببرید.

 بهترین وقت بری بررسی پستان ها زمانی است که پستان ها حساس یا ورم کرده نباشند. زنانی که در دوره بارداری یا شیردهی هستند یا از کاشت پستان استفاده کرده اند نیز می توانند به طور مرتب پستان هیشان را مورد خودآزمایی قرار دهند.

 بهتر است زنانی که خودآزمایی پستان را انجام می دهند، گاه گاه روش کار خود را با یک متخصص در میان بگذارند تا از صحت عملکرد خود مطمئن شوند.

 نحوه معاینه پستان‌ها توسط خود فرد
در حالیکه لباسهای خود را در آورده‌اید در مقابل آینه بایستید و به هر یک از پستانهایتان به طور جداگانه نگاه کنید. به اندازه، شکل، رنگ، حاشیه‌ها و جهت پستانها و نوک پستانهایتان توجه نمایید.

– دستهایتان را بلند کرده و بالای سرتان قرار دهید و همانگونه که از یک سمت به سمت دیگر به آرامی می‌چرخید به پستانهایتان نگاه کنید.

– دستهایتان را محکم به کمرتان فشار دهید و شانه‌هایتان را به جلو بیاورید. اکنون به هر یک از پستانهایتان به طور جداگانه نگاه کنید.

– حالا دست راست خود را بلند کرده و به پشت سرتان قرار دهید. با استفاده از انگشتان دست چپ، شروع به لمس پستان راست نمایید.

این کار بهتر است در حمام و در حالیکه دستها صابونی هستند انجام شود. از کنار خارجی پستان شروع به لمس کردن نموده و بصورت دایره‌ای، کل پستان را معاینه و لمس نمایید تا به نوک پستان برسید. سپس ناحیه بین پستان و زیر بغل و در آخر،‌

زیر بغل را معاینه نمایید. سپس این کارها را برای پستان چپ خود انجام دهید.

– اکنون دراز بکشید و در حالیکه یک لاش در زیر و بین شانه‌های خود قرار داده‌اید و دست چپ را بالا برده‌اید، معاینات فوق را تکرار نمایید. سپس این کار را برای پستان دیگرتان هم انجام دهید.

همچنین می توانید جهت خودآزمایی پستان به شکل زیر رفتار کنید

به پشت بخوابید و دستتان را زیر سرتان بگذارید. این وضعیت باعث می شود تا بافت پستان تا حد ممکن روی قفسه سینه گسترده شود و در نتیجه به کمترین ارتفاع ممکن برسد. در این حالت لمس کردن کلیه بافت و تشخیص توده ها آسانتر و دقیق تر است.
سه انگشت وسط دست دیگر را در کنار هم نگه دارید و با نوک آن ها در سینه به دنبال توده ها بگردید. سعی کنید با حرکات کوچک دیره ای به اندازه یک سکه که روی همدیگر می افتند، بافت پستان را کاملا حس کنید.
برای تشخیص دقیق، از سه سطح فشار استفاده کنید. اول با فشار کم، بافت نزدیک به پوست را بررسی کنید. بعد با فشار متوسط بافت درونی را حس کنید و در نهیت با فشار بیشتر، به بررسی بافت نزدیک به قفسه سینه و استخوان های دنده بپردازید.

به یاد داشته باشید که یک برآمدگی در انحنای پایینی هر پستان طبیعی است. اول هر نقطه از پستان را با هر سه فشار مورد آزمیش قرار دهید و سپس به سراغ نقطه بعدی بروید.

برای حرکت در طول پستان پینشهاد می شود که جهت حرکت خود راز بالا به پایین انتخاب کنید. یعنی اول یک خط فرضی از زیربقل تا وسط جناغ در نظر بگیرید و بافت پستان را از بالا به پایین در مسیر آن بررسی کنید و بعد از رسیدن به حدنهایی پایین پستان، خط فرضی را کمی به سمت داخل بدن حرکت دهید و دوباره از بالا شروع کنید.

فراموش نکنید که در حین آزمایش، باید همه پستان بررسی شود و حتی بهتر است کمی بالا و پیین آن را نیز مورد آزمایش قرار دهید. یعنی حد پایین و بالای پستان را دنده ها و استخوان ترقوه (زیر گردن) در نظر بگیرید.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این شیوه بررسی، باعث می شود بیشترین حجم بافت پستان مورد آزمایش قرار بگیرد و هیچ محلی از قلم نیافتد. همین مراحل را برای پستان دیگر نیز تکرار کنید.

پس از اتمام بررسی هر دو پستان، روبروی آینه بایستید و کف دست هایتان را به آرامی روی باسن فشار دهید.

این شیوه ایستادن باعث کشیده شدن عضلات سینه و در نتیجه در معرض دید قرار گرفتن بهتر سینه ها می شود. حالا با نگاه کردن به پستان ها هر تغییری در اندازه و شکل یا وجود لکه ها روی آن را تشخیص دهید.

در صورتی که علاقمند به بررسی زیربقل ها هستید، آن ها را در وضعیتی بررسی کنید که ایستاده اید و دست ها را فقط به اندازه ای بلند کرده اید که دسترسی به زیربقل هایتان برای انگشت های دست دیگر فراهم باشد.

توجه مهم : این شیوه خودآزمایی با شیوه های قدیمی تر کمی متفاوت است و این تفاوت حاصل آخرین مطالعات و بررسی های علمی است. به هرحال کلیت مساله، بررسی بافت برای یافتن توده ها است. اگر احساس می کنید با روشی دیگر، دقیق تر به همه بافت دسترسی دارید، از آن استفاده کنید.

توجه مهم تر : فراموش نکنید که احساس هر توده را سریعا با پزشک در میان بگذارید.
اگر مشکلی در پستان پیدا شد چه باید کرد؟
در صورت مشاهده هر گونه تغییری در پستانتان، باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه نمایید، خواه این مشکل در قسمت داخلی پستان، پوست آن و یا نوک پستان باشد. طبیعی است که در چنین مواقعی احساس نگرانی نمایید، اما سعی کنید به خاطر داشته باشید که از هر ۱۰ توده‌ای که در پستان پیدا میشود ۹ تای آن غیرسرطانی است.
حتی اگر توده‌ای که در پستان شما وجود دارد سرطانی هم باشد، شکی نداشته باشید که تشخیص زودرس و به موقع و درمان مناسب آن، باعث افزایش احتمال معالجه کامل آن خواهد شد.

معاینه پستان توسط پزشک
پزشک ابتدا پستان‌های شما را نگاه خواهد کرد و این در حالی خواهد بود که دستهای شما به حالت عادی در طرفین قرار دارد.

سپس پزشک از شما خواهد خواست که دستهایتان را به بالای سرتان ببرید و در آخر نیز از شما می‌خواهد که دستهای خود را به طرفین کمتر خود فشار دهید. با مشاهده پستان در چنین حالتهایی، پزشک اغلب می‌تواند تغییراتی که در پستان وجود دارد را کشف نماید.

 سپس شما باید بر روی تخت دراز کشیده و دستهایتان را زیر سرتان قرار دهید تا پزشک بتواند پستان شما را معاینه کند.
اگر در طی معاینه، پزشک متوجه وجود توده‌ای در پستان شود، معایناتش را در آن نقطه بیشتر متمرکز کرده و سعی می‌کند با نگشتانش، اندازه توده را مشخص نماید. بعد از معاینه پستانها، پزشک معمولاً غدد لنفاوی زیر بغل و آنهایی که در قسمت تحتانی گردن قرار دارند را معاینه می‌کند.

به یاد داشته باشید که :

پس از ۲۰ سالگی، زنان باید درباره خودآزمایی پستان (BSE) اطلاعات کسب کنند و نسبت به وضعیت طبیعی پستان هایشان آگاهی داشته باشند و هرگونه تغییر جدید را هرچه زودتر به متخصص اطلاع دهند.

در صورت مشاهده هرگونه تغییر، از جمله پیدا شدن یک توده یا تورم، خارش پوست یا لکه روی پستان، درد یا تو رفتن نوک پستان، قرمزی یا پوسته پوسته شدن پوست یا نوک پستان یا مشاهده ترشحاتی غیر از شیر از پستان باید برای تشخیص دقیق تر با سرعت به مشاور پزشکی خود مراجعه کنید.

به هرحال در یاد داشته باشید که در اکثر مواقع تغییرات پستان حاصل سرطان نیستند ولی احتیاط همیشه لازم است.

پس از مشاهده هر یک از این موارد، فرد باید برای تشخیص دقیق تر به متخصص رجوع کند. متخصص باتجربه می تواند تشخیص دهد که تغییر ایجاد شده خوش‌خیم است یا بدخیم. آنها برای این تشخیص از آزمایش های دیگری هم استفاده خواهند کرد و اگر کوچکترین احتمالی بدهند که با سرطان پستان مواجه هستند، از بافت پستان شما بیوپسی به عمل خواهند آورد.

بدون شک، آزمایش فیزیکی پستان بدون استفاده از ماموگرافی احتمال نادیده گرفته شدن بعضی سرطان ها در مراحل ابتدایی را باقی خواهد گذاشت.

*سرطان پستان دومین سرطان شایع در زنان می‌باشد
* ربع فوقانی ـ خارجی پستان شایعترین محل ابتلا است.
* اگرچه در ظاهر تنها بیماری زنان به شمار می‌رود اما قادرست مردان را نیز درگیر کند.
* بیشتر در سنین بالای ۴۰ سال به خصوص ۵۰ سال دیده می‌شود.

نگران نباشید چون: 

 مرگ و میر ناشی از سرطان پستان بسیار کاهش خواهد یافت اگر بیشتر زنان:
* بین ۳۵ تا ۳۹ سالگی یکبار ماموگرافی انجام دهند حتی اگر هیچ علامت و شکایتی نداشته باشند.
* بین ۴۰ تا ۴۹ سالگی هر ۱ تا ۲ سال یکبار ماموگرافی انجام دهند.
* پس از ۵۰ سالگی هر سال یکبار ماموگرافی انجام دهند.
* در زنان ۳۰ تا ۴۰ سال هر سه سال یکبار توسط پزشک معاینه پستان انجام شود.
* در زنان بالای ۴۰ سال هر سال توسط پزشک معاینه پستان انجام شود. 

به خاطر بسپارید که:
* بهترین سلاح علیه سرطان پستان تشخیص در مراحل اولیه است.
* عواملی وجود دارند که احتمال ایجاد سرطان پستان در یک زن را افزایش می‌دهند.

پس زنانی که دارای یک یا چند عامل از این عوامل هستند باید بیشتر مواظب باشند این عوامل عبارتند از :
• سن بالای ۴۰ سال و بخصوص ۵۰ سال
• وجود سرطان قبلی (پستان دیگر فرد) یا وجود سرطان پستان در خانواده
• زنی که بچه‌دار نشده یا پس از سن ۳۰ سالگی بچه‌دار شده است.
• تاریخچه دوران قاعدگی طولانی (یعنی در سنین پایین شروع و در سنین بالا پایان یافته باشد)

– البته فردی که هیچ کدام از این عوامل خطر را ندارد از سرطان پستان در امان نیست زیرا تقریباً سه چهارم کل سرطانهای پستان که هر سال تشخیص داده می‌شود در زنانی است که هیچ‌کدام از این عوامل را نداشته‌اند.
– از هر پنج توده پستانی ۴ تای آنها خوش‌خیم‌اند اما تنها پزشک قادر به تشخیص این مساله است.

به پزشک معالج خود مراجعه کنید اگر:
* یک توده یا ضخیم شدگی (شایعترین علامت) در سینه خود احساس کردید، به خصوص اگر حرکتی نداشته باشند.
* به چین‌خودرگی،‌ تورم، تورفتگی، قرمزی یا دردناکی پوست پستان مبتلا شده‌اید.
* به تورفتگی، تغییر شکل و یا پوسته شدن نوک پستان مبتلا شده‌اید.
* هرگونه درد یا دردناکی پستان (اگرچه سرطان پستان در اوائل بدون درد است) احساس کرده‌اید.
* هرگونه مایعی از نوک پستان شما خارج می‌شود.

چگونگی معاینه پستان توسط خود شخص:
* بیشتر توده‌های پستانی توسط خود زنان تشخیص داده می‌شوند.
* زنان بالای ۲۰ سال باید ماهیانه ۷ تا ۱۰ روز پس از شروع دوره قاعدگی (یعنی زمانی که تورم و دردناکی سینه تمام شده است.) خود را معاینه کنند.
* زنان یائسه نیز باید هر ماه خود را معاینه کنند (اینکه چه روزی باشد اهمیتی ندارد بهتر است روزی باشد که بخاطر سپردن آن برای فرد راحت‌تر باشد مثلاً روز اول هر ماه و …)
* زنانی که رحم آنها با عمل جراحی برداشته شده است بهتر است بهترین زمان معاینه را از پزشک خود جویا شوند.

روش معاینه پستان به وسیله خود خانمها :
۱- به پشت خوابیده و یک بالش زیر شانه راست خود بگذارید. سپس دست راست را پشت سر خود قرار دهید.
۲- با استفاده از آخرین بند (بالاترین بند)
انگشت و سط دست چپ سنه راست را معاینه کنید.
۳- سینه خود را به اندازه کافی فشار دهید تا از وضعیت پستان بخوبی مطلع شوید. می توانید از پزشک خود یاد بگیرید که چگونه با دقت این کار را انجام دهید.
به یاد داشته باشید که وجود یک برآمدگی سفت در نیمه پایینی هر پستان طبیعی است.
۴- شما به ۳ طریق (الف، ب، پ) می‌توانید انگشتان خود را روی پستان حرکت دهید.
الف: دایره‌ای
ب: بالا و پایین
پ: در جهت خارج به داخل
در انجام معاینه همواره از یک روش خاص استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند که همه جای پستان را معاینه نمایید و به خاطر بسپارید که هر ماه وضعیت پستان چگونه بوده است.
۵- حالا پستان چپ خود را نیز با استفاده از دست راست معاینه کنید.

شما می‌توانید معاینه پستان را در حمام انجام دهید زیرا دست آغشته به صابون به راحتی روی پوست می‌لغزد. برای معاینه هر پستان دست همان طرف را کاملاً بالا برده و با دست دیگر به همان ترتیب قبلی معاینه را انجام دهید. 

هفت علامت هشدار دهنده در مورد سرطان :                                               

(آ): اگر تغییری در عادت دفع مدفوع یا ادرار شما ایجاد شده است.
(گ): گلو دردی دارید که خوب نمی‌شود
(ا): اگر توده‌ای در پستان یا جای دیگر شما پدید آمده است.
(ه): هرگونه تغییر واضحی در خال شما بروز کرده است.
(ب): به سرفه مزاحم و مزمن مبتلا شده‌اید.
(ا): اگر به خونریزی یا ترشح غیرطبیعی (از هر جای بدن) مبتلا شده‌اید.
(ش): شکایت از بلع سخت یا سوءهاضمه دارید.

روش‌های پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان پستان :

سرطان پستان شایع‌ترین سرطان زنان است. تعداد مبتلایان به این سرطان در دنیا و ایران رو به افزایش است. از این رو تشخیص زودرس آن از مهمترین اولویت‌های بهداشتی‌ است.

 به خاطر داشته باشید که هیچ زنی از خطر ابتلا به این سرطان در امان نیست. با وجودی‌که روشی برای پیشگیری از ابتلا وجود ندارد. ولی تجربیات بین‌المللی نشان می‌دهند که این سرطان را می‌توان به خوبی با انجام غربالگری کنترل نمود. غربالگری به معنای ارزیابی افراد به ظاهر سالم به منظور کشف موارد بیماری است. با کشف زودرس سرطان پستان، شانس بیشتری برای درمان و افزایش طول عمر فرد مبتلا وجود دارد.

غربالگری چگونه انجام می‌شود؟

۱- خودآزمایی پستان (معاینه توسط خود فرد در روز هفتم تا دهم از شروع قاعدگی به طور ماهیانه در افراد بالای بیست سال)

۲- معاینه‌ی بالینی (توسط پزشک یا کارکنان بهداشتی)

۳- ماموگرافی(عکس برداری از پستان) 

 شانس سرطان پستان در چه افرادی بیشتر است؟

با افزایش سن، ابتلا به سرطان پستان افزایش می‌یابد.

سابقه سرطان پستان یا تخمدان در فامیل نزدیک (مادر، دختر، خواهر، خاله، عمه)

سابقه‌ قبلی سرطان پستان، در پستان دیگر فرد

اولین زایمان بعد از سی سالگی

نازایی

قاعدگی قبل از۱۱ سالگی و یائسگی بعد از ۵۵ سالگی

چاقی به خصوص در خانم ‌های مسن

مصرف زیاد چربی

مصرف هورمون استروژن و پروژسترون بعد از یائسگی

 معاینه پستان : 

 اصول معاینه پستان چه توسط خود فرد چه توسط پزشک یا پرسنل بهداشتی شبیه هم می‌باشند. معاینه شامل دو مرحله مشاهده و لمس است. 

توده یا غده

ترشح یکطرفه خودبخود از نوک پستان

زخم پوست یا نوک پستان

تغییر شکل یافتن پوست پستان به‌صورت پوست پرتقال

هر گونه تغییر رنگ پستان

توکشیدگی پوست یا نوک پستان

 مشاهده:

 در مشاهده‌ی شما از کمر به بالا لخت شده و در مقابل آینه یا پزشک قرار می‌گیرید. هرگونه عدم تقارن در دو پستان به صورت وجود توده، تغییر رنگ، اندازه، توکشیدگی پوست یا نوک پستان و کشیدگی پستان به یک طرف، وجود زخم، ترشح یکطرفه یا حالت التهاب و پوست پرتقالی شدن پستان غیر عادی بوده و نیاز به بررسی توسط پزشک متخصص دارد.

 سفت کردن عضلات سینه که پستان‌ها را به روی قفسه سینه نگاه می‌دارند باعث می‌شود تا علائم نا مشخص سرطان به صورت توکشیدگی خود را نشان دهند. برای اینکار بایست دستها را در جلو یا پشت گردن قفل شده یا بر روی لگن قرار داده شوند.

 لمس :

مرحله اصلی لمس بررسی خود پستان است. برای این کار شما بایست به پشت دراز بکشید و یک بالش کوچک در زیر شانه طرفی که قرار است معاینه شود قرار دهید و دست همان طرف را زیر سر قرار دهید. اینکار باعث می‌شود بافت پستان شما به روی قفسه سینه پهن شده و در نتیجه معاینه حتی در پستان‌های بزرگ به راحتی انجام گیرد. روش معاینه در شکل نشان داده شده است. 

در معاینه پستان شما بین انگشتان و قفسه سینه با استفاده از فشار نسبتا محکمتر نرمه انگشتان دست لمس می‌شود. فشار بر روی بافت پستان کمک می‌کند که تمام لایه‌های بافت پستان لمس شوند و موارد غیر طبیعی پیدا شوند.گاهی لمس عمیق بافت‌ها باعث کمی درد می‌شود ولی لمس بافت‌های عمیق اهمیت زیادی دارد. هر پستان بوسیله‌ی دست طرف مقابل لمس می‌شود. هر گونه توده، سفتی یا برجستگی که در یک پستان وجود داشته باشد و در طرف مقابل موجود نباشد غیرعادی بوده و نیاز به بررسی توسط پزشک دارد.سعی کنید با همان دست معاینه کننده زیر بغلتان را هم جهت رد وجود توده های احتمالی معاینه کنید. در معاینه توسط پزشک یا کارکنان بهداشتی لمس ابتدا در حالت نشسته با بررسی غدد لنفاوی بالا و زیر تر قوه و زیر بغل به منظور آگاهی از وضعیت و بزرگی غدد لنفاوی انجام می‌شود. 

 معاینه پستانها در زیر دوش و هنگام استحمام:

به منظور تشخیص بهتر هر نوع توده‌ای در حالی‌که پستان‌ها صابونی هستند با سطح نرم انگشتان همانند روش قبل تمام حجم پستان را کنترل نمائید.

 البته معاینه پستان‌های بزرگ و آویزان مشکل‌تر است.  

ماموگرافی

 ماموگرافی جزء اصلی غربالگری سرطان پستان است که انجام آن از سن ۳۵ سالگی به فاصله هر ۲-۱ سال برای تمامی زنان ضروری است.

 میزان اشعه ماموگرافی با دستگاههای استاندارد جدید بسیار اندک است و به هیچ وجه خطری برای ابتلا به سرطان محسوب نمی‌شود. اکثر سرطانها با ایجاد یکسری علائم در ماموگرافی قابل تشخیص هستند. هنر ماموگرافی این است که می‌تواند ضایعات را در مراحل بسیار کوچک و اولیه زمانیکه اندازه آن در حدود دو تا سه میلیمتر است تشخیص دهد درمان در این مرحله طول عمر بیمار را افزایش می‌دهد.در ماموگرافی پستانها بین دو صفحه فشرده شده و از آنها عکسبرداری می‌شود.

علاوه بر معاینه توسط پزشک و کارکنان بهداشتی و معاینه خود فرد هر خانمی در سن بالای ۳۵ سال ماموگرافی نیز باید انجام شود زیرا ممکن است معاینه کاملاً طبیعی باشد اما اگر فرد مبتلا به سرطان پستان باشد اگر هم معاینه و هم ماموگرافی طبیعی باشد فرد سالم است و در صورتی که یکی و یا هر دو غیر طبیعی باشد باید بررسی بیشتری انجام شود.

توجه:

بالا رفتن آگاهی زنان و توجه آنها نسبت به خطر جدی سرطان پستان مهمترین عامل کنترل این بیماری است.برای حفظ سلامت خود جهت انجام ماموگرافی و معاینه پستان مراجعه نمائید.در صورت مشاهده هر نوع علامت غیر‌عادی در پستانهای خود سریعاً به پزشک مراجعه کنید. اگر سن شما بالای ۳۵ سال است حتماً هر ۲-۱ سال جهت ماموگرافی مراجعه نمائید. 

معاینه سینه و پستان

معاینه سینه چه فوایدی دارد؟
درباره فواید معاینه سینه و وضعیت طبیعی سینه ها  در ۲۰ سالگی باید به زنان اطلاعاتی داده شود. زنان باید بدانند که سینه هایشان در حالت عادی چه وضعیتی دارند تا بتوانند هرچه سریعتر، از طریق معاینه سینه تغییرات آن را تشخیص دهند. در عین حال زنان باید بدانند که هر تغییر در سینه، به معنی وجود سرطان نیست.

در زنانی که معاینه سینه انجام می‌دهند بیشتر سرطان ها در مراحل ابتدایی یعنی زمانیکه شانس خوبی برای معالجه موفقیت آمیز وجود دارد، تشخیص داده می شوند. در انگلستان، بیش از نیمی از سرطان‌های تشخیص داده شده در خلال غربالگری و معاینه سینه، در مراحل بسیار ابتدایی، هنگامی که [توده‌های سرطانی] کوچک هستند و به غدد اطراف پستان سرایت نکرده اند، تشخیص داده شده‌اند.

در زنانی که معاینه سینه انجام می‌دهند، احتمال تشخیص زودهنگام سرطان خیلی بیشتر است. این مطلب به این معنا است که شانس اینکه غده سرطانی کوچک باشد و به جای عمل جراحی برداشتن کل پستان (مستکتومی)، عمل جراحی برداشت توده (لامپکتومی) سرطانی در سینه انجام شود زیاد است. در یک مقایسه میان سرطان های تشخیص داده شده از روش غربالگری (معاینه سینه) و سایر سرطان‌های سینه نشان داده شد که حدود ۷ نفر از ۱۰ نفر (۷۰%) زنانی که با انجام معاینه سینه، سرطان سینه آنها تشخیص داده شده با حفظ سینه درمان شده اند که این میزان در زنانی که خارج از برنامه غربالگری سرطان آنها مشخص شده  ۵۵% می باشد.

برای معاینه سینه برنامه منظم داشته باشید

زنان می توانند با معاینه سینه هایشان هر چند وقت یکبار از وضعیت آن ها آگاه باشند و متوجه تغییرات آن بشوند. اما روش پیشنهادی پزشکان در معاینه سینه پیگیری یک تکنیک قدم به قدم بر اساس یک زمان بندی منظم برای بررسی دائمی تمامی بافت سینه است. اگر شما هم احساس می کنید که معاینه سینه می تواند به شما برای داشتن زندگی سالم تر کمک کند طبق یک برنامه منظم (مثلا هر فصل یکبار) آن را به کار ببرید.

بهترین زمان برای معاینه سینه

بهترین زمان برای بررسی و معاینه سینه ها زمانی است که سینه ها حساس یا ورم کرده نباشند. زنانی که در دوره بارداری یا شیردهی هستند یا از کاشت سینه استفاده کرده اند نیز می توانند به طور مرتب سینه هایشان را مورد معاینه کنند. بهتر است زنانی که معاینه سینه را انجام می دهند، گاه گاه روش کار خود را با یک متخصص در میان بگذارند تا از صحت عملکرد خود مطمئن شوند.

بانوان از سن ۲۰ سالگی باید با معاینه پستان خود آشنا شوند، بافت طبیعی پستان خود را بشناسند و از تغییرات طبیعی آن در سیکل ماهیانه آگاهی داشته باشند.

بهترین زمان برای انجام خودآزمایی پستان زمانی است که سینه‌ها سفت و دردناک نباشند (ترجیحا بعد از پایان عادت ماهانه)‌. فواصل زمانی انجام این خودآزمایی نباید اجباری و الزاما منظم باشد، ولی حتی خانم‌هایی که ترجیح می‌دهند خودآزمایی انجام ندهند، باید با علائم غیرطبیعی آشنایی داشته باشند.

در واقع خودآزمایی یا معاینه توسط خود فرد، یکی از روش‌های تشخیص زودرس سرطان پستان است و چون نیازی به صرف وقت و هزینه ندارد و براحتی در منزل قابل انجام است، می‌تواند به تشخیص و درمان زودرس مخصوصا در افرادی که وسایل تشخیصی پیشرفته مانند ماموگرافی در دسترس ندارند، کمک کند.

این خودآزمایی ۲ مرحله دارد:

۱ . نگاه کردن که علائم ظاهری را مشخص می‌کند.

۲ . لمس کردن که توده‌ها را تشخیص می‌دهد.

مرحله اول: ابتدا در جلوی یک آینه پهن بایستید و به سینه‌های خود در ۴ حالت:

۱ . دست‌ها بالای سر

۲ . دست‌ها به کمر زده

۳ . دست‌ها در کنار بدن آویزان

۴ . خم شده به سمت جلو

به دقت نگاه کنید و در صورت وجود هرگونه علامت غیرعادی مانند فرورفتگی پوست، فرورفتگی نوک سینه یا زخم‌های مزمن یا پوسته پوسته شدن نوک سینه یا حالت پوست پرتقالی سینه توجه کنید. (شکل ۱ تا ۳)‌

مرحله دوم: به پشت بخوابید و دست سمتی را که می‌خواهید معاینه کنید، زیر سر بگذارید و با قسمت نرم بند آخر انگشتان دست مقابل، تمام سینه را معاینه کنید (شکل ۵ و ۶٫) نسج پستان را به آرامی روی قفسه سینه با حالت دورانی بلغزانید.

نسج سینه را مانند یک ساعت در نظر بگیرید و تمام قسمت‌های آن را معاینه کنید (مطابق شکل ۶)‌

این کار را می‌توانید در حمام و در حالت ایستاده نیز انجام دهید. (شکل ۷)‌

در انتها نوک سینه را به آرامی فشار دهید تا از بودن یا نبودن ترشحات نوک سینه مطلع شوید.

در صورت لمس توده‌ یا سفتی در سینه یا ترشح از نوک سینه، بدون اضطراب و نگرانی به پزشک مراجعه کنید، زیرا در بسیاری از موارد این علامت‌ها مربوط به بیماری‌های خوش‌خیم سینه است و درمان آنها بسیار راحت است.